در این پست در خصوص زبان ترکی و شاخه های مختلف آن مطالبی را که از سایت های مختلف گرفته شده قرار می دهم. قابل ذکر است که در روستای یاستی بلاغ و ناحیه خرقان همانطور که در پستهای قبلی نیز اشاره گردید زبان ترکی آذری شاهسونی رایج است. این بخش نیز به دلیل آشنایی بازدیدکنندگان با جایگاه شاخه شاهسونی در بین زبانهای ترکی می باشد.

 
زبان ترکي که زبان عمومي ملتهاي ترک زبان ميباشد به لحاظ کثرت متکلمين آن در جهان پس از زبانهاي چینی،هندي، انگليسي و  اسپانيایـي در جايگاه پنجم قرار ميگيرد.جمعیت متکلمان این زبان به عنوان زبان مادری، ۱۷۰ میلیون تن تخمین زده می‌شود.
زبان ترکی به 29 لهجه و نوع مختلف از کشور چین در شرق آسیا تا منطقه بالکان تکلم می شود که از اینان 22 لهجه دارای گرامر و ادبیات مستقل می باشد. در نقشه زیر موقعیت متکلمین زبانهای ترکی در دنیا نشان داده شده است.(البته در این نقشه ترکهای قشقایی ساکن اصفهان، فارس و کرمان و همچنین افشارهای ساکن کرمان و شاهسون های ساکن فارس نیامده است)

زبان ترکی به چهار گروه عمده شامل:

1-گروه شمال شرق (آلتای )
۲-گروه جنوب شرق ( گروه آسیای مرکزی )
۳-گروه شمال غرب ( گروه قیبچاق )
۴-گروه جنوب غرب ( گروه اوغوز )

که از این چهار گروه در ایران گروه جنوب شرق شامل ترکمنها و ازبکها و گروه جنوب غرب اوغوزها شامل ترکان آذری، قشقایی و… بیشترین فراوانی را دارا هستند.
زبان‌های اوغوز شاخه اصلی خانواده زبان‌های ترکی می‌باشد که حدودا ۱۱۰ میلیون نفر در جهان به این زبان سخن می گویند.محدوده تکلم این زبان از بالکان تا چین است.اوغوز در ترکی قدیمی به معنی عدد سی می باشد.در نقشه زیر پراکندگی گروه جنوب غربی (اغوز) نشان داده شده است.

زبانهای اوغوز بصورت عمده به سه بخش اصلی تقسیم می گردند؛ این رده بندی بر پایه جغرافیا و ویژگیهای مشترک زبانها است:

گروههای غربی اوغوز شامل زیرگروه های زیر می باشد:

    آذربایجانی: که شامل انواع زبانهای آذربایجانی جنوب شرقی و شمال شرقی و زبان ترکمن‌های عراقی، زبان قشقایی، زبان ترکی افشاری و شاهسون های بغدادی است.
    استانبولی: که شامل زبان ترکی استانبولی، زبان ترکی قبرسی، زبان ترکی عثمانی، زبان گاگاوز و زبان ترکی گاگاوز بالکانی است.
    ترکمنی: که شامل زبان ترکمنی، زبان ترکی خراسانی و بخش اوغوز زبان ازبکی است. در نقشه زیر پراکندگی گروه جنوب غربی (اغوز) نشان داده شده است.

ترکی آذربایجانی:
اما بیش ترین آمار ترکان در ایران ،مربوط به ترکهای آذربایجان می باشد ، که قلمداد می شود این تعداد بیش از 20 میلیون نفر باشد.( این آمار منهای لهجه های است که در تهران ساکن هستند آمار مهاجران ترک در تهران از لهجه های مختلف بالای هفت میلیون نفر است )
 
ایران اولین کشور از نظر ترکهای آذری می باشد و غیر از ایران ترک‌های آذری در کشور های گرجستان،جمهوری آذربایجان ، ترکیه ، عراق(بیش ازیک میلیون ترک آذری در مناطق کرکوک و اربیل)، سوریه ساکن هستند. تخمین زده می‌شو حدود سه میلیون ترک آذری مهاجر در کشورهای دیگر جهان از جمله کانادا، آمریکا، سوئد، استرالیاو... زندگی می کنند.
در ایران از شهر کرج به سمت شمالغرب کشور که حرکت می کنیم زبان ترکی آذری، زبان رایج و مرسوم مردم می باشد که خود زبانشان را ترکی می‌نامند و به اشتباه لهجه ترکی آذری گاه زبان آذری نیز نامیده می شود. ترکی آذری در استانهای آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، زنجان، قزوین و همدان بصورت عام و در برخی مناطق استانهای کردستان،گیلان،تهران،و مرکزی و قم رواجی خاص دارد..
ترکی آذری به نوبه خود در شهرها و طوایف مختلف گرامر و لهجه خاصی دارا است . عمده زیر شاخه های لهجه ترکی آ ذری در ایران عبارتند از: تبریزی ، قاراپاپاخ ، افشاری ، شاهسون ، بهارلو، قره داغی ، رستم خانلی ، مراغه ای ، یامچی و ...
همانگونه که اشاره شد ترکی آذری جزو گروه جنوب غرب یعنی گروه اوغوز می باشد. که این نوع ترکی با لهجه های مختلف خود از منطقه غرب دریاچه خزر شروع و تا شبه جزیره بالکان در اروپا گسترده است. به همین خاطر یک ترک شاهسونی ساکن خرقان خیلی راحت و بدون مشکل می تواند با یک ترک زبان ساکن شهر موستار در کشور بوسنی و هرز گوین به زبان مادری خودهم صحبت کند در حالیکه همین فرد با یک ترکمن مثلا از شهر گنبد کاووس در رساندن و فهم کلام به زیان مادری دچار مشکل خواهد شد.
از نکات جالب توجه اینکه بین ترکی آذری با ترکی کشور ترکیه تا قبل از قرن پانزدهم میلادی تفاوت چندانی محسوس نبود و پس از آن با فتح شهر استانبول ترکی در غرب ترکیه شامل تغییرات و ملایمت گردیده و زبان ترکی استانبولی را از ترکی آذری متمایز می سازد..

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: